انواع قیر bitumen با پایه نفتی معمولا شرح زیر تقسیم بندی می شوند:
1- قیرهای خالص با درجه نفوذ مختلف تولید می گردد که در ادامه به این نوع قیر ها اشاره می کنیم
درجه ی عملکردی قیر PG ( قیر عملکردی ) آخرین استاندارد روز دنیا می باشد. این روش، روشی به نسبت جدید می باشد که قیر را بر مبنای شرایط دمایی متناسب مناطق مختلف طبقه بندی می کند. در این روش از روشهای کاملاً علمی به بررسی خواص مکانیکی قیر پرداخته می شود. در این روش یک محدوده ی دمایی به قیر اختصاص داده می شود که مصرف کننده با توجه به محل مورد نظر خود می تواند قیر مناسب را انتخاب کند. امروزه برای قیرهای اصلاح شده پلیمری و قیرهای خالص مطابق استاندارد یک درجه عملکرد یا PG تعریف می شود که منطبق با شرایط دمایی و شرایط محیطی تعریف شده است. وسیع تر بودن محدوده یا دامنه PG یک ترکیب، به معنای خواص مطلوب تر و مقاومت بالاتر آن می باشد. اسپادانا قیر پاسارگاد در خلوص مختلف به تولید قیر پرداخته است.
قیر PG یا قیر عملکردی
| درجات دمای بالای کارایی قیر PG | درجات دمای پایین کارایی قیر PG |
|---|---|
| PG 46 | 34-, 40-, 46- |
| PG 52 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34-, 40-, 46- |
| PG 58 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34-, 40- |
| PG 64 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34-, 40- |
| PG 70 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34-, 40- |
| PG 76 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34- |
| PG 82 | 10-, 16-, 22-, 28-, 34- |
در این شیوه قیر PG بر مبنای مشخصات عملکردی در شرایط محیطی مختلف دسته بندی می گردد . مشخصات قیر PG به گونه ای تعریف شده است تا پتانسیل تغییر دائمی قیر و شکست در اثر خستگی و ترک خوردن در درجه حرارت پایین را محدود نماید.
به عنوان مثال یک قیر به گونه ای طراحی شده است تا در شرایط محیطی با متوسط هفت روز دمای ماکزیمم 52 و دمای مینیموم 40- بتواند استفاده گردد .
انواع قیر امولسیونی از نظر بار الكتریكی :
كاهش حساسیت حرارتی
افزایش خاصیت الاستیسیته
افرایش دامنه سرویس دهی از نظر دما
افزایش مقاومت تنشی
افزایش عمر كاربری
كاهش میزان خرابی جاده ای
عبارت PG مخفف کلمه performance grade به معناي درجه کاردهي مي باشد. جهت بررسي عملکرد قيرها )قیر PG ( در شرايط آب و هوايي مختلف از اين طبقه بندي استفاده مي شود. پليمرها به ما کمک مي کنند که عملکرد قيرها را متناسب با شرايط آب و هوايي محل استفاده تغيير دهيم
قیر نفوذی
کاربرد قیر نفوذی عمدتاً در راهسازی می باشد .برای مناطق با آب و هوای گرم تر ، از قیر سفت تر (درجه نفوذ کمتر) و برای مناطق با آب و هوای سرد تر، از قیر های شل تر( درجه نفوذ بیشتر) استفاده می شود.
قیر نفوذی بر مبنای درجه ی نفوذ دسته بندی می شود و اساس درجه ی نفوذ میزان چسبندگی و سفتی آسفالت است، و درجه بندی نفوذ قیر در طول فرآیند تولید قیر مشخص میشود بطوریکه در واحد تولید قیر آزمایش نفوذ سوزن به قیر انجام میشود و بمیزانی که سوزن به آسفالت نفوذ کند درجه ی نفوذ قیر مشخص خواهد شد بطوریکه قیرهای سفت درجه نفوذ کمتری دارند و قیرهای شل درجه نفوذ بیشتری دارند.
| آزمایش | روش آزمایش | 30-40 | 40-50 | 60-70 | 85-100 | 100-120 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| دانسيته | ASTM D-7 | 06/1-01/1 | 06/1-01/1 | 06/1-01/1 | 5 0/1-1 | 04/1-01/1 |
| در نفوذ mm/10، 25C درجه | ASTM D-5 | 30-40 | 40-50 | 60-70 | 85-100 | 100-120 |
| نقطه نرمي ºC | ASTM D-36 | 55-63 | 52-60 | 49-56 | 45-52 | 42-49 |
| كشش پذيري در25ºC cm | ASTM D-113 | Min 100 | Min 100 | Min 100 | Min 100 | Min 100 |
| نقطه اشتعالºC | ASTM D-92 | Min250 | Min250 | Min250 | Min250 | Min250 |
| حلاليت در دي سولفيد%wt. | ASTM D-4 | 5/99 | 5/99 | 5/99 | 5/99 | 5/99 |
| تست لكه | AASHTO T 102 | منفی | منفی | منفی | منفی | منفی |
| افت وزني بر اثر حرارت%wt. | ASTM D-6 | Max 2 /0 | Max 2 /0 | Max 2 /0 | Max 2 /0 | Max 2 /0 |
| اثر افت نفوذ بر حرارت، % | ASTM D-6-D-5 | 20 Max | Max20 | Max20 | Max20 | Max20 |
قیر ویسکوزیته VG
Viscosity Grade
گرید VG بصورت گسترده ، در کاربرد های اسپری کردن مانند پوشش سطحی و راه سازی در آب و هوای خیلی سرد مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین برای ساخت محصولات قیر امولسیون و قیر اصلاح شده نیز بکار میرود.
این نوع قیر با گرید مناسب برای راهسازی، آسفالت، سنگفرش خیابان و پیاده‌راه‌سازی مورداستفاده قرار میگیرد. قیر ویکسوزیته که بیشترین کاربرد را در ساخت آسفالت داغ دارد، از رده قیرهای پالایشگاهی است که از طریق هواداری وکیوم باتوم در برج تقطیر تولید میشود. این نوع قیر دارای خاصیتی ترموپلاستیکی است، ویژگی‌ای که این ماده را در هوای سرد، سخت و سفت نگه می‌دارد و در هوای گرم نرم می‌کند. این ویژگی ترکیب انواع قیر ویسکوزیته با مواد دیگر را جهت ساخت جاده ماندگارتر می‌کند. این نوع از قیر هم‌اکنون در هند از طرفداران بسیاری برخوردار است و به دلیل دقتی که در رده‌بندی (Grading) آن به کار میرود، به قیرهای نفوذی (Penetration) ترجیح داده میشود.
قیر ویسکوزیته رده (Grade) مختلفی دارد؛ این رده‌ها بر اساس سیستم استاندارد ASTM تعریف میشود. استاندارد ASTM با استفاده از روش‌هایی مثل D۳۳۸۱-۰۹ و AASHTO M۲۲۶-۸، این رده‌ها را تعریف و معرفی کرده است.
با توجه به آخرین اعلامیه استاندارد ASTM، انواع قیر ویسکوزیته در سه رده تولید می‌شوند.
۱- Viscosity Grade Bitumen VG-۱۰ ؛ قیر ویسکوزیته با رده ۱۰
قیر VG۱۰ با قدرت نفوذپذیری ۱۰۰/۸۰ به روش اسپری کردن برای پوشش سطوح و راه‌ها استفاده میشود. این نوع قیر در تولید امولسیون‌ها و محصولات قیری اصلاح شده به کار میرود. این نوع قیر از معتبرترین و بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های ایران تأمین‌شده و در بسته‌بندی‌های متفاوت و بشکه‌های صادراتی استاندارد از در بازار معاملات جهانی علی الخصوص هند عرضه میشود.
۲- Viscosity Grade Bitumen VG-۳۰؛ قیر ویسکوزیته با رده ۳۰
از قیر ویسکوزیته رده VG۳۰ برای ساخت پیاده‌روهایی فوق سنگین قیری استفاده میشود. این نوع پیاده‌روها بارهای ترافیکی زیاد و قابل‌توجهی را باید تحمل کنند، برای همین بیشتر از این نوع گرید استفاده میشود. راهسازی، ساختمان‌سازی، عایق‌کاری و قیرهای مایع بیشترین صنعت‌هایی هستند که از این نوع قیر استفاده می‌کنند. قیر VG۳۰ بسیار مناسب مناطق آب و هوایی معتدل است و می‌توان از آن به جای انواع قیر با قدرت نفوذپذیری ۷۰/۶۰ استفاده کرد.
۳-Viscosity Grade Bitumen VG-۴۰؛ قیر ویسکوزیته با گرید ۴۰
در منطقه‌های تحت‌فشار بسیار مثل چهارراه‌ها، اتوبان‌های نزدیک عوارض‌ها، پارکینگ کامیون‌ها به جای قیر قدیمی از قیر VG ۴۰ با درجه نفوذپذیری ۵۰/۴۰ استفاده میشود. به علت ویسکوزیته بالا، این نوع قیر سفتِ مخلوط است و در نتیجه برای سطوحی که قرار است بار مقاومت کششی زیاد و بار ترافیکی سنگینی را تحمل کنند، مناسب است. از این نوع قیر در درجه حرارت بالاتر و در سطوحی که به مقاومت بیشتری نیاز دارد استفاده می‌کنند.
بر اساس قوانین رایج هند که نظارت آن بر عهده اداره نظارت بر بزرگراه‌های هند (NATIONAL HIGHWAYS AUTHORITY OF INDIA) است، پیمانکاران راهسازی، می‌بایست در کلیه بزرگراه‌ها، جاده‌های اصلی و شاهراه‌های هند از انواع قیر ویسکوزیته جهت جاده‌سازی استفاده کنند، بنابراین بیشترین یا به ترتیبی تمامی صادرات انواع قیر ویسکوز ایران به کشور هند می‌باشد.